Lý Do Nào Khiến CPU Không Chạy Hết Công Suất?

Cấu hình máy tính của bạn mạnh nhưng có vẻ CPU không chạy hết công suất? Trong bài viết này, Nguyễn Công PC sẽ cùng bạn khám phá những nguyên nhân phổ biến khiến CPU hoạt động không tối đa và cách khắc phục để tối ưu hiệu suất hệ thốngvà máy tính của bạn.

Nguyên nhân CPU không chạy hết công suất

1. Nhiệt độ cao (Thermal Throttling)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến CPU không chạy hết công suất. Khi CPU hoạt động quá nóng, hệ thống sẽ tự động giảm tần số (tốc độ xung nhịp) của CPU để giảm nhiệt độ và bảo vệ các linh kiện khỏi hư hại. Bên cạnh đó, hệ thống tản nhiệt kém khiến quạt tản nhiệt bị bẩn, khô keo tản nhiệt, hoặc hệ thống tản nhiệt không đủ mạnh cho CPU đang sử dụng.

Không chỉ vậy, nhiệt độ phòng quá cao cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tản nhiệt của máy tính.

2. Hạn chế về nguồn điện (Power Throttling): 

Nguồn điện không ổn định hoặc không đủ khi bộ sạc (adapter) hoặc bộ nguồn (PSU) không cung cấp đủ công suất cho CPU hoạt động tối đa, đặc biệt là khi thực hiện các tác vụ nặng. Nếu bạn dùng laptop, pin có thể bị chai hoặc yếu không cung cấp đủ điện áp ổn định, khiến hệ thống giảm hiệu suất CPU để tiết kiệm năng lượng cho máy.

3. Cài đặt trong hệ điều hành

Hệ điều hành Windows cung cấp nhiều chế độ năng lượng khác nhau (như Balanced, Power Saver, High Performance, Ultimate Performance). Nếu bạn đang sử dụng chế độ tiết kiệm năng lượng, tốc độ CPU có thể bị hạn chế. Khi sử dụng các bản cập nhật Windows lỗi thời hoặc bị hỏng có thể ảnh hưởng đến cách mà hệ điều hành quản lý CPU. Ngoài ra CPU không cập nhật hoặc không tương thích có thể dẫn đến hiệu suất kém.

Người dùng máy tính cũng dễ gặp tình trạng số lượng lớn ứng dụng chạy nền hoặc các tiến trình tiêu tốn tài nguyên CPU liên tục. Ngoài ra còn có các phần mềm độc hại (Malware/Virus) trên máy tính chiếm dụng CPU, làm giảm hiệu suất tổng thể của máy tính.

4. Lỗi phần mềm hoặc BIOS/UEFI

Lỗi phần mềm hoặc BIOS/UEFI có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất hoạt động của CPU. Các thiết lập không chính xác hoặc phiên bản BIOS/UEFI đã lỗi thời có thể làm giảm khả năng tương thích và hiệu quả của hệ thống. Ngoài ra, xung đột giữa các phần mềm hoặc giữa phần mềm với hệ điều hành cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng CPU hoạt động không ổn định, gây ra hiện tượng treo máy hoặc giảm hiệu suất.

Một vấn đề khác cần lưu ý là việc thiết lập sai số nhân hoặc luồng CPU trong MSConfig, điều này có thể khiến hệ điều hành không nhận diện đầy đủ khả năng của CPU, dẫn đến hiệu suất không đạt kỳ vọng. Để khắc phục, người dùng nên thường xuyên cập nhật BIOS/UEFI, kiểm tra tính tương thích của phần mềm và đảm bảo các thiết lập hệ thống được cấu hình đúng cách.

5. Lỗi phần cứng

Lỗi phần cứng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó bao gồm các vấn đề liên quan đến CPU và bo mạch chủ. Dù ít phổ biến, nhưng khi CPU hoặc bo mạch chủ gặp sự cố, hiệu suất hệ thống có thể trở nên không ổn định hoặc không đạt hiệu quả tối đa.

Bên cạnh đó, các tác nhân vật lý như va đập hoặc việc tiếp xúc với nước, độ ẩm cũng có thể gây hư hỏng nghiêm trọng cho CPU. Để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và bền bỉ, cần thực hiện kiểm tra định kỳ và bảo quản thiết bị trong môi trường khô ráo, tránh các yếu tố gây hại từ bên ngoài.

Dấu hiệu nhận biết CPU của bạn không chạy hết công suất

Máy tính có CPU không hoạt động hết công suất sẽ có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:

1. Máy tính hoạt động chậm chạp

• Thời gian khởi động Windows lâu hơn bình thường.
• Các ứng dụng mở chậm, phản hồi kém.
• Thường xuyên bị giật, lag hoặc treo máy, đặc biệt khi chạy các tác vụ nặng (chơi game, chỉnh sửa video, render...).
• Mở nhiều tab trình duyệt hoặc ứng dụng cùng lúc làm máy bị đơ.

2. Kiểm tra trong Task Manager

• Nhấn Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager (hoặc Ctrl + Alt + Del và chọn Task Manager).

• Vào tab "Performance" (Hiệu suất) và kiểm tra mục "CPU"

• Nếu bạn thấy CPU sử dụng không cao (ví dụ chỉ 20-30%) nhưng máy tính lại rất chậm, hoặc tốc độ xung nhịp (Speed) hiển thị thấp hơn nhiều so với tốc độ tối đa của CPU (có thể tra cứu thông số CPU của bạn trên mạng), đây là dấu hiệu CPU đang bị "bóp" hiệu suất.

• Ở tab "Processes" (Tiến trình), xem có ứng dụng hoặc tiến trình nào đang chiếm dụng tài nguyên CPU cao bất thường hay không.

3. Nhiệt độ CPU cao bất thường

Sử dụng các phần mềm kiểm tra nhiệt độ như HWMonitor, Core Temp, NZXT CAM, Speccy để theo dõi nhiệt độ CPU.

• Nếu nhiệt độ CPU quá cao (ví dụ trên 80-90°C khi tải nặng), điều này cho thấy CPU đang bị quá nhiệt và có thể đã kích hoạt chế độ giảm hiệu suất.
• Quạt tản nhiệt quay rất nhanh và kêu to, hoặc không quay.

4. Lỗi màn hình xanh (BSOD)

Màn hình xanh chết chóc có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, trong đó có vấn đề về CPU hoặc các thành phần liên quan.

5. Máy tính tự tắt/khởi động lại đột ngột

Đặc biệt là khi CPU quá nhiệt, hệ thống có thể tự tắt để bảo vệ phần cứng.

6. Xung nhịp CPU không nhảy

Sử dụng các phần mềm như CPU-Z để kiểm tra tốc độ xung nhịp thực tế của CPU. Nếu tốc độ này luôn ở mức thấp và không tăng lên khi chạy tác vụ nặng, thì CPU có thể đang bị giới hạn.

Cách khắc phục CPU khong chạy hết công suất

1. Kiểm tra và khắc phục vấn đề nhiệt độ:

• Vệ sinh máy tính: Thường xuyên vệ sinh bụi bẩn bám trên quạt tản nhiệt, khe thông gió và các linh kiện khác bên trong máy tính.
• Thay keo tản nhiệt: Keo tản nhiệt cũ có thể bị khô, mất khả năng dẫn nhiệt. Hãy thay keo tản nhiệt mới cho CPU. Nếu bạn không tự tin, hãy mang đến trung tâm bảo hành hoặc cửa hàng sửa chữa uy tín.
• Kiểm tra quạt tản nhiệt: Đảm bảo quạt tản nhiệt hoạt động bình thường, không bị kẹt hoặc hư hỏng. Nếu cần, hãy thay thế quạt tản nhiệt mới hoặc nâng cấp lên bộ tản nhiệt tốt hơn (như tản nhiệt nước AIO).
• Cải thiện luồng khí: Đảm bảo máy tính được đặt ở nơi thông thoáng, tránh các vật cản luồng khí. Đối với laptop, có thể sử dụng đế tản nhiệt.

Xem thêm:

CPU AMD Ryzen 5 5500: Lựa Chọn Đáng Giá Cho PC Gaming Và Làm Việc Trong Năm 2025?

2. Tối ưu hóa cài đặt hệ điều hành:

* Thiết lập chế độ năng lượng (Power Plan) về "High Performance" hoặc "Ultimate Performance":

• Vào Control Panel -> Hardware and Sound -> Power Options.
• Chọn Show additional plans (nếu cần) và chọn High Performance hoặc Ultimate Performance.
• Nếu không có Ultimate Performance, bạn có thể kích hoạt bằng lệnh trong PowerShell: Mở PowerShell với quyền admin, dán powercfg -duplicatescheme e9a42b02-d5df-448d-aa00-03f14749eb61 và nhấn Enter. Sau đó quay lại Power Options để chọn.

• Vào Change plan settings của chế độ bạn chọn -> Change advanced power settings. Trong mục Processor power management, đặt Minimum processor state và Maximum processor state là 100% cho cả "On battery" và "Plugged in". Đặt System cooling policy là "Active".

* Cập nhật Driver: Cập nhật các driver quan trọng, đặc biệt là driver chipset và driver quản lý năng lượng (ví dụ: Intel Power Management Driver) từ trang web chính thức của nhà sản xuất laptop/mainboard.

* Cập nhật Windows: Đảm bảo hệ điều hành Windows của bạn được cập nhật lên phiên bản mới nhất.

*  Tắt các ứng dụng chạy ngầm không cần thiết:

• Mở Task Manager (Ctrl + Shift + Esc).
• Kiểm tra tab Processes để xem ứng dụng nào đang chiếm dụng nhiều CPU và tắt chúng đi (chọn End Task).
• Vào tab Startup để tắt các ứng dụng không cần thiết khởi động cùng Windows.

Xem thêm:

AMD Ryzen Threadripper PRO 9000WX Lộ Diện: Xác Nhận Dòng CPU Workstation Thế Hệ Mới

* Quét và diệt Virus/Malware: Sử dụng phần mềm diệt virus uy tín để quét toàn bộ hệ thống và loại bỏ các phần mềm độc hại.

* Kiểm tra cài đặt MSConfig:

• Nhấn Windows + R, gõ msconfig và nhấn Enter.
• Trong cửa sổ System Configuration, vào tab Boot.
• Chọn Advanced options....
• Bỏ chọn (nếu đang chọn) hoặc đảm bảo Number of processors đang ở mức cao nhất (số nhân thực của CPU của bạn). Nhấn OK và khởi động lại máy.

* Vô hiệu hóa Superfetch/SysMain và Windows Search (đối với một số trường hợp CPU 100%):

• Nhấn Windows + R, gõ services.msc và nhấn Enter.
• Tìm đến dịch vụ SysMain (hoặc Superfetch) và Windows Search.
• Nhấp chuột phải, chọn Properties, đặt Startup type là Disabled và nhấn Stop nếu đang chạy.

* Chỉnh sửa Registry (cẩn thận): Một số trường hợp có thể cần vô hiệu hóa dịch vụ intelppm (nếu có) từ Registry để ngăn CPU bị giới hạn. Tuy nhiên, thao tác này cần sự cẩn thận và hiểu biết, nếu không có kinh nghiệm nên bỏ qua hoặc nhờ người có chuyên môn.

• Nhấn Windows + R, gõ regedit và nhấn Enter.
• Đi đến đường dẫn: HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services\intelppm
• Tìm mục Start, nhấp đúp vào và đổi giá trị thành 4.

3. Kiểm tra và khắc phục vấn đề nguồn điện:

• Sử dụng bộ sạc/bộ nguồn phù hợp: Đảm bảo bộ sạc (laptop) hoặc bộ nguồn (PC) có công suất đủ và ổn định cho hệ thống của bạn.
• Kiểm tra pin laptop: Nếu pin laptop đã cũ hoặc chai, hãy cân nhắc thay thế pin mới.

4. Kiểm tra BIOS/UEFI:

• Cập nhật BIOS/UEFI: Truy cập trang web của nhà sản xuất mainboard/laptop để tìm phiên bản BIOS/UEFI mới nhất và cập nhật. Lưu ý: Việc cập nhật BIOS/UEFI có rủi ro, hãy đọc kỹ hướng dẫn và thực hiện cẩn thận.
• Khôi phục cài đặt mặc định BIOS/UEFI: Thử khôi phục cài đặt BIOS/UEFI về mặc định (Load Optimized Defaults) để loại bỏ các cài đặt sai.
• Tắt các tính năng tiết kiệm điện năng: Trong BIOS/UEFI, tìm và tắt các tùy chọn liên quan đến tiết kiệm năng lượng hoặc giới hạn CPU (ví dụ: Intel SpeedStep, AMD Cool'n'Quiet, C-States).

5. Kiểm tra và bảo trì phần cứng:

• Kiểm tra dây cáp: Đảm bảo tất cả các dây cáp kết nối (đặc biệt là dây nguồn CPU, dây nguồn mainboard) được cắm chắc chắn.
• Thử tháo lắp lại CPU: Đôi khi, việc tháo và lắp lại CPU có thể giải quyết các vấn đề tiếp xúc.
• Nếu các cách trên không hiệu quả: Khả năng cao CPU hoặc bo mạch chủ đã bị lỗi. Hãy mang máy tính đến trung tâm bảo hành hoặc cửa hàng sửa chữa uy tín để được kiểm tra và thay thế nếu cần.

Kết luận

CPU không chạy hết công suất là một vấn đề thường xảy ra với người dùng máy tính. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và khắc phục đúng cách sẽ giúp máy tính của bạn hoạt động hiệu quả. Nguyễn Công PC là địa chỉ uy tín với đa dạng sản phẩm và chính sách bảo hành, hậu mãi tận tình chu đáo, đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.

Xem thêm:

Tham khảo thêm các dòng CPU chính hãng tại Nguyễn Công PC