Kiến thức về bộ nguồn máy tính ( PSU ) – Phần II

I. Yếu tố hình thức, kích thước và trọng lượng

Trước đây, trong số rất nhiều người luôn có quan nhiệm rằng: PSU càng nặng thì càng tốt. Tuy nhiên, với các bộ nguồn ngày nay đạt được hiệu suất trên 90%, chúng không cần tản nhiệt lớn (làm tăng thêm trọng lượng), vì vậy ở hiện tại nếu để đánh giá một PSU thông qua trọng lượng của nó là không chính xác.

Các PSU có kích thước lẫn công suất lớn thường tiên tiến hơn và phức tạp hơn và có thể tạo ra nhiều năng lượng hơn. Nhưng điều này cũng cho thấy không nhiều sản phẩm không có gì nhiều ngoài việc thiếu kỹ năng chế tạo để đưa các linh kiện vào một không gian nhỏ hơn. Các PSU kích thước lẫn công suất lớn có thể gây rắc rối trong các vỏ case nhỏ - đặc biệt nếu người dùng dự định lắp bộ tản nhiệt làm mát bằng nước ở dưới đáy thùng máy.
Trong loạt bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào các bộ nguồn ATX phổ biến nhất. Các đơn vị này lớn hơn so với các dòng SFX và TFX giống hệt nhau, có kích thước phù hợp với các case ITX nhỏ gọn.

SFX PSU - rộng và ngắn

Một tiêu chuẩn PSU SFX-L mới được tung ra gần đây. Nó hơi dài hơn so với các đơn vị SFX tiêu chuẩn, nó có thể chứa một quạt 92 mm, thay vì loại 80 mm. Nhờ kích thước lớn hơn nên cũng rộng rãi hơn bên trong, vì vậy chúng có thể mạnh hơn.
TFX PSU - hẹp và dài

PSU SilverStone 700 W SFX-L

Sự thật : Antec đã cố gắng giới thiệu PSU với form CPX, nhưng tiêu chuẩn này không bao giờ được thực hiện và phổ biến. Đơn giản là các vỏ case phải hỗ trợ các PSU CPX, và thực tế thì may mắn lắm chỉ có Antec mới hỗ trợ trong một số dòng sản phẩm của họ.

II. Loại quạt tản nhiệt.
Một số bộ nguồn có tính năng quạt chỉ chạy khi công suất tải đạt 50% và điều đó khiến nó hoạt độn khá yên tĩnh trong suốt thời gian sử dụng. Nếu người dùng muốn sử dụng một hệ thống PC có tính im lặng, lời khuyến thực sự là dùng PSU với chế độ bán thụ động,  chắc chắn là giải pháp tốt nhất.

Ngoài ra còn có các bộ nguồn không có quạt hay còn gọi là fanless, mặc dù chúng im lặng 100% khi hoạt động nhưng chúng cần vỏ máy tính thông thoáng tốt. Theo quan điểm của người viết, đây là những thứ dành cho những người đam mê PC và tiền nong không phải là vấn đề bởi giá cả loại này rất đắt. Ngoài ra, PSU không quạt phải được đặt ở vị trí được chỉ định.

Thật không may, người mua thường không chú ý đến loại ổ trục được sử dụng trong quạt của PSU, vì vậy chúng tôi sẽ đưa ra lời cảnh báo này: tránh mua PSU nếu quạt đi kèm ổ bi. Nó sẽ có tuổi thọ thấp hơn nhiều so với FDB hoặc vòng bi kép và đặc tính âm thanh của nó suy giảm khá nhanh theo thời gian.

Mặc dù người dùng có thể gặp PSU với quạt 80 mm ở phía sau, nhưng chúng đã là quá khứ. Tất cả các đơn vị hiện đại đi kèm với một quạt 120 mm, 135 mm hoặc 140 mm trên đầu. Thậm chí có những mẫu có quạt 80 mm ở mặt sau (hút không khí ra khỏi PSU) và một mẫu khác ở mặt trước (hút khí vào) hoặc với một quạt 120 mm ở trên và một quạt 80 mm khác ở phía sau.

Ngoài ra còn có một nhóm PSU làm mát bằng nước cực kỳ nhỏ, hoạt động theo một trong hai cách:

Một PSU thụ động được trang bị thêm tấm / khối làm mát ở phía dưới.

PSU được niêm phong chặt chẽ và có chất làm mát không dẫn điện đặc biệt bên trong nó.

Sự thật 1 : Yếu tố hình thức CPX được đề cập trước đó được trang bị quạt 120 mm ở phía trước.

Sự thật 2 : Một số PSU có một công tắc cho phép người dùng di chuyển giữa hoạt động của quạt bán thụ động hoặc liên tục.

Sự thật 3 : Enermax gần đây đã hồi sinh ý tưởng về sử dụng fan kép trong PSU (loạt sản phẩm Revolution Duo). 

III. Tính năng bảo vệ

Một phần thiết yếu của mỗi PSU, các tính năng bảo vệ sẽ tắt PSU khi xảy ra các hành động không mong muốn. Có ba tính năng bảo vệ cơ bản phải được sử dụng trong mọi bộ nguồn

OCP - Bảo vệ quá mức

OVP - Bảo vệ quá điện áp

SCP - Bảo vệ ngắn mạch

Càng nhiều tính năng bảo vệ, PC của người dùng sẽ càng sống sót nếu có sự cố xảy ra. Dưới đây là các tính bảo vệ mà các nhà cung cấp có thể cài đặt nếu PSU có chất lượng cao hơn.

OPP - Bảo vệ quá điện

OTP - Bảo vệ quá nhiệt

UVP - Bảo vệ dưới điện áp

SIP - Bảo vệ chống sét và xâm nhập

IV. Xây dựng chất lượng và thành phần bên trong

Một bộ nguồn tốt phải dựa trên các tụ điện được xếp hạng để hoạt động ở 105 độ C. Dấu hiệu tốt hơn nữa là sử dụng các tụ điện Nhật và đó cũng là dấu hiệu tốt nếu các tụ điện nhỏ hơn trong PSU là polymer thay vì điện phân. Nếu người dùng thấy rằng các tụ điện được xếp hạng để hoạt động ở 85 độ C đã được sử dụng, thì điều đó thường có nghĩa là bạn nên tìm kiếm thứ gì đó khác biệt.

Kiểm tra trực quan PCB và chắc chắn rằng tất cả các mối hàn là sạch sẽ và gọn gàng. Chỉ có đánh giá toàn diện về PSU với hình ảnh và phân tích về những gì được hiển thị sẽ cho phép người dùng đưa ra quyết định lựa chọn

V. Trang bị PFC

Ngày nay, tất cả các PSU đều được trang bị PFC, có cả phiên bản thụ động ( Passive) hoặc chủ động ( Active ). Tuy nhiên, lưu ý cảnh báo này: sự hiện diện của PFC thụ động là một dấu hiệu cho thấy PSU đã lỗi thời.

Tính năng A.PFC là một tính năng rất cần thiết và thường thấy trên các PSU công suất thực. Trong đó, A.PFC này sẽ phân thành 2 loại dành cho các phân khúc PSU khác nhau từ phổ thông tới cao cấp:

- A.PFC Full Range, gọi là Full Range bởi dải điện áp hoạt động của nó theo lý thuyết ~ 88 VAC tới 264VAC. Loại PSU này phù hợp với tất cả các đường điện trên thế giới, mua về chỉ việc cắm xài chứ chẳng cần quan tâm gì sấc.

- A.PFC Short Range, gọi là Short Range bởi dải điện áp hoạt động của nó theo lý thuyết là ở mức 180 VAC tới 240VAC. So với Full Range thì Short Range được chế tạo để phù hợp với các khu vực sử dụng điện áp 220VAC, giảm giá thành nhưng vẫn mang lại hiệu suất và khả năng ổn định điện.

Về mặt kĩ thuật, ở khu điện áp yếu, hay sụt hoặc chập chờn và mức sụt này ở mức dưới 80V trong 1/xx giây, việc sử dụng một PSU Full Range cực kì có lợi thế. Vẫn đảm bảo được tính ổn định, bảo vệ được các linh kiện bên trong hệ thống máy tính mà còn không phải tốn chi phí để mua thêm một UPS Offline ( Online giá khá đắt ).

VI. Cáp và đầu nối

PSU modular chắc chắn trông cao cấp hơn và dễ dàng hơn nhiều so với PSU loại cable liền. Trong các cửa hàng modding ( như thế này ), người dùng có thể đặt hàng các loại cable cụ thể cho đơn vị PSU của mình và chọn màu sắc lồng vào đó. Điều này rất thuận tiện khi không phải khiến PSU không thể hoạt động cho đến khi dây cable được nối.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng tính modular thực sự có ích khi PSU có nhiều dây cable. Thông thường các đơn vị mạnh hơn 750 W thuộc loại này. Nếu người dùng sẵn sàng mua 450 W với tính năng modular, hãy tự hỏi liệu nó có thực sự tạo ra nhiều khác biệt hay không. Ngoài ra, kết nối modular cần phải có kích thước kéo dài bởi nó sẽ gây ra sự trở ngại khi kết nối không vừa dây.

Ngoài ra còn có các PSU bán modular trên thị trường, mặc dù vậy, hãy lưu ý rằng định nghĩa này rất rộng. Điều đó có nghĩa là, ví dụ, PSU có cáp 24 chân chỉ có dây cứng trong khi phần còn lại là modular; hoặc chỉ có cáp PCI Express là modular và tất cả các cáp khác đều có dây cứng.
 

Cáp cầm tay trông đẹp hơn cáp tiêu chuẩn màu vàng-đỏ-đen. Nhưng dây cáp ruy băng màu đen phẳng cũng đã bắt đầu xuất hiện.

Chúng trông hấp dẫn và chắc chắn là dễ dàng định tuyến hơn trong các trường hợp có không gian hạn chế phía sau khay bo mạch chủ.

Lưu ý : Corsair bán riêng cáp tay với các màu khác nhau cho PSU của họ.

VII. Vấn đề độ dày của cáp

Cáp trong các bộ nguồn có nhiều kích cỡ khác nhau, với độ dày được đo bằng AWG. Ngược lại, số càng nhỏ, cáp càng dày, do đó cáp AWG 10 sẽ dày hơn đáng kể so với AWG 14. Và cáp càng dày thì dây càng dày sẽ tạo ra tổn thất ít hơn và nóng lên ít hơn nhờ điện trở nhỏ hơn . Các nhà cung cấp thường sử dụng cáp AWG 18, nhưng đôi khi chi phí cắt giảm thành 20 hoặc thậm chí là 22. Trên các đơn vị cao cấp hơn và ép xung, chúng ta có thể tìm thấy dây AWG 16.

Lưu ý: Vui lòng không cắm VGA quái vật như R9 295X2 bằng AWG 20.

VIII. Vấn đề về chiều dài của cáp

Trong kỷ nguyên của các vỏ case khổng lồ như Obsidian 900D, chiều dài cáp cũng bắt đầu thực sự quan trọng. Độ dài của cổng EPS 8 pin là điều người dùng nên chú ý nhất ở đây, trừ khi họ có ý định mua bộ cáp mở rộng.

Cũng nên nhớ có bao nhiêu kết nối bạn sẽ cần. Một số PSU có công suất đủ nhưng không đủ phích cắm để cấp nguồn cho một số cấu hình, như CrossFire của VGA có 3 đầu nối PCI Express mỗi đầu (tổng cộng 6 đầu nối nguồn).

Xin lưu ý: Đầu nối mềm (đầu nối Berg) sắp  lỗi thời, vì vậy nó là tốt nhất nếu có bộ chuyển đổi Molex cho nó.

Vấn đề chi tiết khác

Khi người dùng là một người ép xung chuyên nghiệp, những gì có thể đối với một số người không đáng kể bắt đầu thực sự quan trọng: ví dụ như cáp PCI Express.

Một số PSU có hai đầu nối trên một dải băng hoặc một chân 2 GND bổ sung từ đầu nối 8 chân được nối với 2 chân cuối từ đầu nối 6 chân. Tốt hơn là chọn các đơn vị có dây riêng cho từng chân trong đầu nối PCI Express.

Lưu ý : Điều này rất không phổ biến, nhưng một số PSU có thêm tụ điện trên cáp. Chúng khá cồng kềnh nhưng cần thiết cho hoạt động PSU tối ưu . Nếu điều đó tắt bạn, chỉ cần chọn một PSU khác.

Cảnh báo: Tất cả các PSU ngày nay đều có đầu nối ATX 24 chân, với 4 chân bổ sung cần thiết để vận hành tối ưu các khe cắm PCI Express.